Glukosa-6-Fosfat Dehidrogenase ataupun G6PD adalah sejenis enzim (protein) yang terdapat didalam semua sel darah merah. Kekurangan G6PD akan menjadikan sel-sel darah mudah pecah akibat jangkitan kuman atau ubat-ubatan.
Hampir 3-5 peratus rakyat Malaysia kekurangan enzim ini. Kekurangan G6PD bukannya sejenis penyakit berjangkit. Kekurangan berlaku kerana masalah genetik (masalah baka). Majoriti penghidap G6PD deficiency adalah lelaki. Penghidap G6PD deficiency akan ada masalah ini seumur hidup. Tiada rawatan untuk ‘memperbanyakkan’ enzim ini.
Tanda-tanda & Gejala
Tanpa jangkitan atau pendedahan kepada ubat-ubatan, pesakit yang kekurangan G6PD adalah normal.
Namun mereka yang kekurangan enzim G6PD boleh mengalami hemolisis di mana sel darah merah pecah dan menyebabkan masalah kekurangan darah merah atau anemia.
Jika sel-sel darah merah pecah (hemolisis):
- Pucat
- Kulit kekuning-kuningan (jaundis)
- Letih-lesu
- Air kencing berwarna merah
- Jantung berdegup laju
- Limpa membesar
Pengesanan
Penyakit kekurangan enzim G6PD boleh dikesan melalui saringan selepas lahir ataupun apabila kanak-kanak mengalami gejala kekurangan darah merah. Ujian darah boleh dilakukan untuk mengesahkan penyakit ini.
Jika anda risau anak anda mengalami masalah kekurangan G6PD boleh terus berjumpa doktor untuk melakukan ujian saringan.
Tindakan ibu bapa
Selepas melahirkan anak, semua ibu akan diberitahu oleh doktor sama ada bayi mereka mengalami kekurangan G6PD ataupun tidak. Semua bayi yang kekurangan G6PD akan ditahan di hospital selama 7-14 hari.
Setelah pulang ke rumah:
- Jauhkan bayi daripada ubat-ubatan
- Jauhkan anak dan pakaiannya daripada ubat gegat
Apabila umur anak meningkat, elakkan memberinya makan kacang parang kerana kacang ini boleh menyebabkan sel-sel darah merah pecah.
Rujukan kepada doktor
Bayi yang menghidap jaundis harus dibawa berjumpa doktor kerana keadaan ini menandakan sel-sel darah merah pecah. Sel darah merah yang pecah akan menyebabkan anak pucat. Anak sebegini memerlukan transfusi darah dan rawatan di hospital.
Pencegahan hemolisis
Tiada rawatan yang boleh menyembuhkan masalah kekurangan enzim G6PD ini, namun apa yang boleh dilakukan adalah semudah mengelakkan faktor-faktor yang boleh menyebabkan hemolisis atau sel darah merah pecah berlaku.
Jika anda kenal sesiapa menghidap masalah ini:
- Elakkan dari terkena asap ubat nyamuk jenis lingkaran
- Jangan beri makan kacang parang/ kacang sepat
- Jika bela ikan, hati hati dengan bahan pewarna biru
- Elakkan dari terkena wap ubat gegat
Ubat-ubatan yang patut dijauhi oleh pesakit termasuklah sulphonamide (Bactrim), antimalaria (primaquine, chloroquine), antibiotik (nitrofurantoin, nalidixinc acid, chloramphenicol, dapsone), aspirin, probenecid dan ubat cina (cuan lian).
Pesakit yang mengidap kekurangan G6PD boleh menerima suntikan vaksinasi seperti biasa (beritahu doktor anda).
