Nutrien ialah segala jenis makanan yang digunakan oleh badan untuk pertumbuhan, kawalan dan pembaikian sel badan.
Isi Kandungan
- Enam jenis kelas makanan ialah karbohidrat, lipid (lemak), protein, vitamin, garam galian dan air.
- Karbohidrat, lipid dan protein adalah kumpulan nutrien yang penting bagi penghasilan tenaga (ATP – Adenosine Triphosphate) oleh sel-sel dalam badan.
- Nilai tenaga bagi setiap makanan diukur dalam unit kilokalori (kcal). Satu kilokalori ialah jumlah tenaga yang diperlukan bagi menaikkan suhu 1 kilogram air sebanyak 1° C (1.8° F).
Karbohidrat
- Sumber nutrien karbohidrat adalah daripada tumbuh-tumbuhan.
- Ada 3 jenis karbohidrat:
- Monosaccharides glukos dan fruktos
- Oligosaccharides sukros, laktos dan maltos
- Polysaccharides gula daripada kanji, fiber dan glikogen
- Gula (monosaccharides dan disaccharides) kebanyakannya boleh diperolehi daripada buah-buahan, tebu, gula ‘beets’, madu dan susu.
- Kanji polysaccharide boleh didapati di dalam makanan bijiran, legum dan akar-akar sayuran.
- Cellulose’ atau gentian fiber banyak terdapat dalam sayur-sayuran yang membantu proses penghadaman dan perkumuhan bahan-bahan buangan.
- Peranan karbohidrat dalam badan ialah sebagai:
- Sumber tenaga
- Mempengaruhi simpanan protein
- Penggerak metabolisma lipid
- Sumber tenaga bagi sistem saraf pusat (CNS)
- Keperluan minimum karbohidrat bagi orang dewasa ialah 100g sehari. Individu 70kg yang mengamalkan gaya hidup yang sedentari memerlukan sekurang-kurangnya 300g karbohidrat sehari.
- Individu yang aktif dan terlibat dalam latihan sukan memerlukan 60% karbohidrat (400-600g) daripada keperluan kalorinya dalam sehari.
Lipid
- Sumber utama diet bagi nutrien lipid ialah triglycerides.
- Binatang dan hasil-hasil binatang adalah sumber nutrien utama bagi lemak tepu
- Sumber nutrien bagi lemak tidak tepu kebanyakkannya adalah daripada sayur-sayuran dan hasil-hasilnya.
- Lipid boleh diklasifikasi kepada 3 kumpulan:
- Lipid ringkas gliserol + 3 asid lemak
- Sebatian lipid phospolipids, glycolipids, dan lipoprotien
- Gabungan ringkas kolesterol dengan sebatian lipid
- Lemak dalam badan berfungsi sebagai:
- Simpanan tenaga
- Pengampu organ-organ badan
- Penebat suhu badan
- Pembawa bagi vitamin A, D, E, dan K yang larut dalam air
- Nutrien lemak sepatutnya merangkumi 30% daripada kalori diet anda. 70% hingga 80% lemak ini perlulah dalam bentuk lemak tidak tepu kerana ia dapat mengurangkan penyakit korinari jantung.
Protein
- Protein berbeza sedikit daripada karbohidrat dan lipid kerana ia mengandungi nitrogen dan bahan-bahan lain seperti sulfur, fosforus dan besi.
- Protein terbentuk daripada asid amino. Ada 20 jenis asid amino. Lapan daripada asid amino ini perlu didapati daripada makanan kerana ia tidak boleh disintesis oleh badan.
- Protein boleh didapati daripada sel haiwan dan tumbuh-tumbuhan. Haiwan dapat membekalkan protein yang bermutu tinggi yang mengandungi 8 asid amino yang diperlukan oleh badan.
- Asid amino adalah struktur utama binaan badan. Ia penting kerana ia mengawal perkembangan molekul dalam badan.
- Protein dalam badan berfungsi sebagai:
- Pengawal kepada fenomena ‘all-or-none response’
- Sumber tenaga
- Penstabil nitrogen dalam badan
- Pengawal hormon badan
- Protein akan menjadi sumber tenaga sekiranya badan sudah kehabisan sumber karbohidrat dan lipid.
- Keseimbangan nitrogen dalam badan akan lebih stabil sekiranya peratus pembinaan protien sama dengan kehilangan protein dalam badan.
- Pengambilan 0.8 g protein per kilogram berat badan disyorkan bagi diet orang dewasa.
Vitamin
- Vitamin adalah sebatian organik yang penting dalam kebanyakkan proses fungsi badan.
- Keperluan sehariannya adalah kecil.
- Vitamin boleh didapati daripada makanan dan ‘dietary supplementation’
- Ada 13 jenis vitamin yang boleh diklasifikasikan kepada:
- Vitamin yang larut dalam lipid A, D, E, K
- Vitamin yang larut dalam air C dan B Kompleks
- Vitamin A, D, dan E boleh disimpan di dalam tisu badan secara berlebihan.
- Vitamin C dan B kompleks yang larut dalam air tidak boleh disimpan dalam badan secara berlebihan (hanya tahan selama 8 – 14 jam).
- Lebihan vitamin akan dikumuh melalui kencing.
- Vitamin dalam badan berfungsi:
- Mengawal metabolisme badan
- Membantu pengeluaran tenaga
- Bantu pembinaan tulang
- Bantu sintesis tisu badan
- Bertindak sebagai ‘coenzymes’
- Kajian menunjukkan pengambilan lebihan vitamin tidak ada kaitan dalam peningkatan prestasi tubuh seseorang.
- Pengambilan vitamin larut lemak secara berlebihan dalam jangka panjang boleh memudaratkan kesihatan.
Garam Galian
- Lebih kurang 4% daripada jisim badan terdiri daripada 22 elemen garam galian.
- Garam galian adalah sebahagian daripada elemen yang terdapat di dalam enzim, hormon dan vitamin.
- Ia boleh didapati otot, tisu penyambung dan air dalam badan.
- Garam galian dalam badan berfungsi:
- Sebahagian daripada binaan enzim bagi metabolisme badan
- Struktur binaan bagi tulang dan gigi
- Membantu sintesis makronutrien, glikogen, lipid dan protein
- Badan memerlukan pelbagai garam galian tetapi pada kadar yang sedikit sahaja.
- Pengambilan jumlah garam galian dan perkumuhannya penting bagi badan supaya tidak berlaku keracunan atau kelebihan garam galian dalam badan.
- Haiwan dan hasilnya, sayur-sayuran dan legum adalah makanan yang kaya dengan garam galian.
