Penyakit Hepatitis C merupakan antara penyebab utama kepada kes-kes hepatitis selepas transfusi darah dan juga jangkitan viral hepatitis yang sporadik. Penyakit hepatitis C juga berlaku untuk tempoh yang lama dan dikenali sebagai hepatitis C kronik.
Biasanya pesakit hepatitis C kronik pada peringkat awal tidak mempunyai simptom serta gejala dan ianya kelihatan seolah-olah tidak merbahaya. Namun begitu, 10 hingga 25% daripada kes-kes ini lambat-laun akan melarat kepada keradangan hati (cirrhosis) dan sebahagian daripada pesakit-pesakit ini akan menemui maut akibat kegagalan hati atau komplikasi hipertensi portal.
Malah sebahagian daripada pesakit-pesakit hepatitis C kronik dan radang hati akan menghidap kanser hati iaitu hepatoselular karsinoma. Anda boleh mengelakkan diri daripada dijangkiti dengan tidak berkongsi pisau pencukur, jarum dan berus gigi serta mengamalkan hubungan seks yang selamat. Vaksin untuk mengubati hepatitis C masih tidak terdapat pada waktu ini.
Faktor risiko Hepatitis C
Pada umumnya, hepatitis C kronik merupakan penyakit yang merebak dengan perlahan dan beransur-ansur dan akan mula menunjukkan tanda kerosakan hati selepas 10 ke 40 tahun.
Terdapat beberapa petanda yang menunjukkan penyakit ini boleh merebak dengan lebih cepat jika dihidapi pada pertengahan usia atau lebih. HCV, seperti virus hepatitis B, didapati berkaitan dengan peningkatan kemungkinan menghidap hepatoselular karsinoma, sejenis kanser hati yang utama.
Hampir kesemua kanser hati berkaitan HCV terjadi dengan keradangan hati. Tahap risiko yang sebenar adalah tidak dapat dipastikan tetapi ianya adalah faktor risiko terakhir terjadi pada purata 30 tahun selepas jangkamasa dijangkiti.
Punca jangkitan
Berikut adalah faktor-faktor risiko kemungkinan merebaknya HCV:
- Pemindahan darah terutamanya sebelum tahun 1995
- Bertatu
- Akupuntur tidak mengikut prosedur
- Kecederaan tusukan jarum semasa bekerja
- Rawatan pergigian tidak mengikut prosedur
- Pembedahan tidak mengikut prosedur
- Penggunaan jarum suntikan bukan pakai-buang
Saringan Hepatitis C
Berikut adalah mereka yang digalakkan menjalani ujian saringan Hepatitis C:
- Individu-individu yang diberitahu bahawa mereka menerima darah daripada penderma yang kemudiannya diuji hepatitis C positif
- Individu-individu yang menerima pemindahan darah atau pemindahan organ sebelum tahun 1995
- Pesakit-pesakit hemodialisis jangka panjang
- Individu-individu yang mempunyai sejarah penyalahgunaan dadah melalui suntikan, termasuklah mereka yang menggunakan suntikan sekali ataupun beberapa kali di masa-masa lalu
- Individu-individu yang mempunyai tanda-tanda atau simptom-simptom penyakit hati (contohnya ujian enzim hati yang tidak normal)
- Pekerja-pekerja penjagaan kesihatan selepas pendedahan (kecederaan tercucuk jarum atau percikan ke mata) kepada darah yang HCV positif
- Anak-anak yang dilahirkan oleh wanita yang HCV positif
Pengesanan Hepatitis C
Umumnya, individu-individu yang dijangkiti HCV biasanya dikenalpasti apabila didapati mereka mempunyai peningkatan enzim-enzim hati apabila menjalani ujian darah biasa atau kerana antibodi hepatitis C didapati positif apabila menderma darah.
Pada umumnya, peningkatan enzim-enzim hati dan ujian antibodi yang positif kepada HCV (anti-HVC) bermakna seseorang individu menghidap hepatitis C kronik.
Permulaan Rawatan
Pesakit-pesakit yang mempunyai peningkatan enzim-enzim hati selama enam bulan atau lebih dan mereka yang mempunyai antibodi yang dikesan kepada HCV (anti-HCV) adalah layak untuk rawatan. Biopsi hati membantu diagnosis viral hepatitis untuk mengukur tahap kerosakan hati sebelum rawatan dibuat.
Tindakan jika ujian positif
Mengukur tahap ALT (alanin aminotransferase, sejenis enzim hati) dalam darah. Peningkatan ALT menandakan radang hati dan ujian tambahan harus dijalankan untuk memastikan penyakit hati kronik (jangka panjang) dan kemungkinan rawatan. Penilaian ini harus dibuat oleh doktor atau pakar perubatan hepatobiliari.
Seseorang juga boleh mempunyai tahap enzim hati yang normal tetapi masih menghidap penyakit hepatitis C kronik. Ya, adalah perkara biasa bagi seseorang individu yang menghidap hepatitis C kronik untuk mempunyai tahap enzim-enzim hati yang naik dan turun dan kembali normal atau hampir normal secara berkala.
Sesetengah individu mungkin mempunyai tahap-tahap enzim hati yang normal selama setahun tetapi masih menghidap penyakit hati kronik. Individu-Individu yang mempunyai tahap enzim hati yang normal harus menjalani ujian beberapa kali dalam jangka masa 6 hingga 12 bulan. Jika ia kekal normal, doktor anda mungkin akan mengurangkan ujian, setahun sekali misalnya.
Cara Hepatitis C merebak
Penyakit hepatitis C boleh dijangkiti melalui pemindahan darah. Walaubagaimanapun, semua darah yang didermakan kini akan diuji bagi memastikan kewujudan virus ini melalui ujian antibodi. Adalah dianggarkan risiko hepatitis C selepas pemindahan darah telah dikurangkan daripada 8-10% mengikut kekerapan jangkitan kepada kurang daripada 0.5%.
Individu-individu lain yang mungkin menyentuh darah yang dijangkiti, peralatan atau jarum, seperti penagih-penagih dadah intravena, pekerja-pekerja penjagaan kesihatan atau juruteknik makmal juga menghadapi risiko dijangkiti hepatitis C. Vaksin imunisasi untuk mencegah virus hepatitis C untuk individu berisiko pada masa ini masih belum ditemui.
Risiko jangkitan hepatitis C melalui hubungan seksual masih belum diketahui. Terdapat kes-kes yang didokumentasikan (walaupun jarang berlaku) berkenaan individu yang menghidap hepatitis C menyebarkan virus tersebut kepada satu-satunya pasangan seksual jangka panjang mereka.
Oleh kerana kekurangan maklumat, mereka yang mempunyai hanya satu pasangan jangka panjang tidak perlu mengubah amalan seksual mereka. Kebanyakan pakar perubatan yang memberikan kaunseling kepada pesakit yang menghidap hepatitis C memberikan nasihat yang sama kepada mereka yang mengamalkan perhubungan monogami. Jika anda mempunyai pasangan seksual yang ramai, risiko untuk dijangkiti hepatitis C adalah tinggi.
Pencegahan Hepatitis C
Jika anda penghidap Hepatitis C:
- Jangan menderma darah, organ badan, tisu-tisu lain, ataupun air mani
- Jangan berkongsi peralatan peribadi yang mungkin mempunyai darah anda, seperti berus gigi, peralatan pergigian, alat perapian kuku atau pisau cukur
- Balut luka dan kudis dikulit untuk mencegah jangkitan HCV
Jika anda bukan penghidap Hepatitis C:
- Jangan berkongsi jarum dengan penagih dadah
- Jangan berkongsi berus gigi, pisau cukur, atau lain-lain alat penjagaan peribadi. Mungkin terdapat darah pada peralatan tersebut
- Jika anda merupakan pekerja penjagaan kesihatan, patuhi selalu langkah-langkah pencegahan harian dan kendalikan jarum dan objek-objek tajam lain dengan berhati-hati. Dapatkan vaksin pencegah hepatitis B
- Fikirkan tentang risiko kesihatan jika anda berfikir untuk mendapatkan tatu atau bertindik badan. Anda akan dijangkiti jika terdapat darah orang lain pada peralatan yang digunakan atau artis atau penindik tidak mematuhi amalan kesihatan yang baik, seperti membasuh tangan dan menggunakan sarung tangan pakai buang.
Rawatan Hepatitis C
Interferon yang digunakan sendirian atau digabungkan dengan dadah antiviral lain diluluskan untuk merawat individu yang menghidap hepatitis C kronik. Interferon adalah glikoprotin yang dihasilkan secara semulajadi oleh sel-sel sebagai tindakan awal kepada jangkitan viral.
Kini, Alpha-lnterferon secara ekstensif dikaji berhubung dengan Hepatitis B & C kronik. Interferon merangsang sistem imunisasi badan untuk melawan jangkitan virus dan kebolehan virus membahagi di dalam sel-sel hati. Pesakit-pesakit yang dijangkiti HCV kronik juga didapati tidak berupaya mengeluarkan interferon pada kadar normal.
FDA telah meluluskan penggunaan terapi gabungan untuk merawat pesakit-pesakit hepatitis C kronik yang tidak berkesan terhadap rawatan interferon sahaja. Terapi gabungan membantu mengurangkan jumlah virus dalam darah (dipanggil viral load) dan meningkatan tindak-balas kekal. Untuk maklumat lanjut, berbincanglah keadaan dan pilihan-pilihan anda dengan doktor.
