Dadah jenis depresan juga dikenali sebagai dadah penekan. Dadah depresan bertindak dengan menekan sistem saraf pusat (meliputi otak dan saraf tunjang) dan ianya juga merupakan dadah psikoaktif iaitu boleh mengubah persepsi dan tahap kesedaran otak. Disebabkan itu dadah ini boleh memberikan kesan euforia dan menyebabkan ketagihan kepada penggunanya.
Jenis-jenis Dadah Depresan
Antara dadah dalam kategori depresan termasuklah barbiturat (seperti Nembutal, phenobarbital, seconal), benzodiazepin (seperti Valium, Xanax, rohypnol). Methaqualon (seperti Quaalude, Sopor), Gamma-hydroxybutyrate (GHB), dan alkohol.
Barbiturat pada asalnya dihasilkan untuk merawat keresahan (anxiety), sukar tidur (insomnia), dan masalah sawan tetapi kini jarang digunakan kerana terdapat ubat baru yang lebih berkesan dan kurang kesan sampingan. Methaqualon juga digunakan untuk merawat insomnia tetapi jarang digunakan.
Benzodiazepin pula dihasilkan sebagai alternatif kepada barbiturat dan didapati lebih efektif dalam mengurangkan keresahan dan kurang kesan sampingan mengantuk berbanding ubat yang lain di samping kurang kesan ketagihan.
Terdapat lebih dari 30 barbiturat dan yang selalu digunakan adalah alprazolam (Xanax), chlordiazepoxide (Librium), clorazepate (Tranxene), diazepam (Valium), lorazepam (Ativan), ocazepam (Serax) dan clonazepam (Klonopin).
Flunitrazepan (Rohypnol) dan GHB kedua-duanya dikaitkan dengan jenayah seksual. GHB adalah dadah rekaan (designer drugs) dan sering digunakan oleh penjenayah seksual terutamanya perogol.
Rupa Bentuk Depresan
Selalunya dalam bentuk tablet dan kapsul dalam pelbagai saiz, bentuk dan warna. GHB boleh datang dalam bentuk cecair, serbuk putih, tablet dan juga kapsul.
Cara Pengambilan Depresan
Dengan cara menelan biasanya dalam bentuk pil atau kapsul.
Kegunaan Depresan Dalam Perubatan
Barbiturat boleh digunakan ketika proses bius seluruh badan dan juga untuk masalah sawan.
Benzodiazepin pula digunakan untuk:
- Merawat keresahan (anxiety), stres akut, serangan panik dan juga masalah tidur
- Mengawal sawan
- Merehatkan otot (muscle relaxant)
- Untuk merawat gejala tarikan alkohol
- Ubat bius sebelum pembedahan
Kesan Yang Diingini
Kesan-kesan yang boleh didapati dengan penggunaan dadah depresan:
- Perasaan santai
- Mengurangkan keresahan
- Mengurangkan rasa takut
- Rasa tenang
- Euforia
Kesan Sampingan Depresan
Antara kesan buruk disebabkan pengambilan dadah depresan termasuklah:
- Sukar menumpukan perhatian
- Otot menjadi lemah
- Kurang kordinasi badan
- Percakapan terganggu
- Pening
- Refleks berkurang
- Muntah
- Tidak dapat membuat keputusan
- Rasa keliru
- Hilang ingatan
- Tidak beremosi
Masalah Perubatan Akibat Penggunaan Depresan
Antara masalah perubatan yang boleh disebabkan oleh penggunaan dadah depresan termasuklah:
- Boleh menyebabkan atau meningkatkan kemurungan
- Masalah pernafasan jika diambil pada dos yang tinggi atau diambil bersama depresan yang lain terutamanya alkohol
- Jika diambil berpanjangan boleh menyebabkan kesan paradoks (berlawanan) seperti menjadi agresif, resah dan gelisah, tidak takut berbanding kesan pelalian yang sepatutnya berlaku
Depresan selalunya diambil bersama dadah yang lain untuk meningkatkan kesannya atau untuk mengurangkan kesan sampingan namun ianya juga boleh diambil secara bersendirian. Sebagai contoh:
- Benzodiazepin mempunyai kesan yang sama seperti alkohol dan selalu diambil bersama untuk menggandakan kesannya. Ianya merbahaya kerana boleh menyebabkan risiko masalah pernafasan yang serius.
- Mereka yang mengambil dadah stimulan selalunya akan mengambil depresan apabila mereka ingin mengurangkan kesan stimulan yang berlebihan atau ingin berehat selepas mengambill stimulan dalam kuantiti yang banyak. Namun kombinasi ini boleh menyebabkan kekejangan dan kerosakan otot jantung.
- Penagih heroin selalunya akan mengambil depresan apabila tidak mendapat bekalan heroin untuk mengurangkan gejala tarikan.
Gejala Tarikan Depresan (Withdrawal)
Gejala tarikan depresan boleh membahayakan nyawa dan sukar dirawat, kerana dadah ini akan kekal di dalam badan untuk tempoh yang lama. Terdapat depresan yang bertindak untuk jangkamasa pendek dan juga panjang, dan gejala tarikan ini bergantung kepada jenis depresan yang diambil.
Gejala ini boleh bermula seawal 1 hari untuk depresan jangkamasa pendek tetapi boleh muncul selewat 5 hari bagi depresan jangkamasa panjang. Gejala tarikan boleh berlaku selama 7 ke 20 hari untuk depresan jangkamasa pendek dan sehingga 28 hari untuk depresan jangkamasa panjang. Gejala tarikan yang boleh berlaku termasuklah:
- Keinginan atau craving kepada depresan
- Sakit kepala
- Tangan menggeletar dan pergerakan otot tanpa kawalan
- Muntah dan pening
- Keresahan
- Perasaan gelisah
- Menguap
- Denyutan jantung yang laju dan peningkatan tekanan darah
- Kekejangan otot
- Masalah tidur
- Halusinasi
- Sawan berulang yang boleh menyebabkan kematian
Gejala yang teruk boleh berlaku jika pengambilan dihentikan secara tiba-tiba. Depresan mestilah dikurangkan secara perlahan-lahan dalam jangkamasa sehingga sebulan untuk mengelakkan gejala tarikan yang teruk.
