Farmakologi merupakan satu cabang sains yang mengkaji kesan dadah psikoaktif terhadap badan dan otak manusia, termasuk bagaimana ianya dimetabolismakan dan diproses oleh badan. Metabolisma merupakan satu proses kimia yang kompleks dan berlaku secara berterusan di dalam badan. Sebagai contoh, makanan yang dimakan akan diubah kepada tenaga melalui proses metabolisma.
Reaksi kimia di dalam sel badan manusia akan menukar kalori makanan menjadi tenaga yang diperlukan oleh kita untuk melakukan semua aktiviti seperti bergerak dan juga berfikir, lebihan makanan yang tidak digunakan akan dibuang daripada badan sebagai bahan kumuh.
Semua dadah yang diambil oleh manusia juga akan menjalani proses metabolisma. Sejurus sahaja dadah memasuki badan, ianya akan dipecahkan oleh badan menjadi molekul lebih kecil, diproses dan sisa yang tidak digunakan akan dikeluarkan dari badan.
Kebanyakan dadah yang masuk ke dalam badan akan di metabolismakan oleh organ hati, dan juga buah pinggang sebagai organ sokongan. Apabila proses metabolisma berakhir, dadah ini akan dibuang daripada badan sebagai bahan kumuh, iaitu sama ada melalui air kencing, najis, peluh, air liur atau pernafasan.
Dadah berbeza akan mengambil masa yang berbeza untuk dipecahkan, diproses dan dibuang. Masa yang diambil untuk membuang separuh daripada dos asal dadah ini daripada badan dipanggil sebagai half-life dadah tersebut. Half-life setiap dadah akan menunjukkan berapa lama kesan dadah tersebut terhadap badan dan berapa lama masa yang akan diambil sebelum dadah itu dapat dikeluarkan daripada badan.
Apabila seseorang berhenti mengambil dadah, adalah penting untuk mengetahui half-life dadah tersebut untuk mengetahui berapa lama proses detoksifikasi yang akan berlaku dan juga berapa lama sebelum kesemua dadah itu akan keluar daripada badan.
Terdapat juga faktor lain selain half-life yang akan mempengaruhi proses metabolisma sesuatu dadah. Antaranya adalah umur seseorang, berapa lama tempoh menggunakan dadah tersebut, dan juga jumlah dadah yang kerap digunakan akan memberikan perbezaan kepada bagaimana badan memproses dadah tersebut.
Sebagai contoh kanak-kanak dan orang tua menjalankan proses metabolisma dengan lebih perlahan. Jika seseorang menggunakan sesuatu substans dengan lebih banyak dan kerap, badan mereka akan menjalankan proses metabolisma dengan lebih cepat dan bahan tersebut dapat dibuang dengan lebih pantas.
Penyingkiran dadah daripada badan
Penyingkiran dadah daripada badan juga dikenali sebagai proses detoksifikasi. Buah pinggang merupakan organ utama untuk menyingkirkan kesemua dadah iaitu melalui air kencing. Dadah juga boleh disingkirkan melalui najis, air liur, peluh, susu badan, air mata dan juga pernafasan.
Kadar penyingkiran bergantung kepada jenis dadah yang diambil. Kebanyakan dadah masih boleh dikesan pada rambut sehingga 90 hari, tetapi tempoh pengesanan dadah di dalam air kencing dan darah adalah berbeza seperti di dalam jadual yang diberikan.
| Jenis Dadah | Tempoh Dalam Air Kencing | Tempoh Dalam Darah |
|---|---|---|
| Alkohol | 3-5 hari | 10-12 jam |
| Amfetamin | 1-3 hari | Sehingga 12 jam |
| Barbiturat | 2-4 hari | 1-2 hari |
| Benzodiazepin | 3-6 minggu | 2-3 hari |
| Ganja/Kanabis | 7-30 hari | 2 minggu |
| Kokain | 3-4 hari | 1-2 hari |
| Kodein | 1 hari | 12 jam |
| Heroin | 3-4 hari | 12 jam |
| LSD | 1-3 hari | 2-3 jam |
| Methadon | 3-4 hari | 24-36 jam |
| Morfin | 3 hari | 6-8 jam |
| MDMA/Ekstasi | 3-4 hari | 1-2 hari |
| Methamfetamin | 3-6 hari | 24-72 jam |
Walaubagaimanapun kadar penyingkiran ini juga bergantung kepada bagaimana dadah tersebut diambil. Pengambilan yang lebih kerap dan berterusan boleh menyebabkan keputusan positif untuk jangkamasa yang lama.
Jumlah dos yang diambil akan menentukan kadar penyingkiran. Lebih banyak dos yang diambil, lebih lama masa yang diperlukan untuk sesuatu dadah disingkirkan. Tahap metabolisma badan seseorang juga boleh menyebabkan kadar penyingkiran menjadi lebih lambat atau lebih pantas.
Terdapat sesetengah orang beranggapan kadar penyingkiran boleh dipercepatkan dengan melakukan perbuatan tertentu atau mengambil bahan tertentu seperti air kelapa tetapi ianya tidak benar.
