Methadone adalah dadah opiat jenis sintetik yang digunakan dalam perubatan sebagai ubat penahan sakit dan juga di dalam rawatan penagihan opiat. Methadone juga digunakan sebagai kaedah mengurangkan mudarat bagi membendung risiko penularan penyakit berjangkit yang berkaitan dengan perkongsian jarum seperti HIV dan hepatitis.
Walaubagaimanapun, Methadone masih boleh disalahgunakan. Oleh itu rawatan terapi gantian methadone mestilah dipantau dan dikawal selia dengan rapi. Kementerian Kesihatan Malaysia telah memulakan program rawatan terapi gantian menggunakan methadone sejak tahun 2004 di bawah Program Pengurangan Kemudaratan (Harm Reduction).
Objektif utama program ini adalah untuk mengurangkan penyebaran penyakit HIV di samping membantu penagih opiat keluar daripada penagihan dadah.
Kesan methadone
Ada tiga kesan utama yang dihasilkan oleh rawatan terapi gantian methadone:
- Mengurangkan gejala tarikan dari penyalahgunaan dadah opiat.
- Mengurangkan keinginan terhadap dadah jenis opiat.
- Menukar pengambilan opiat dari suntikan kepada pengambilan secara oral sekaligus mengurangkan penyebaran penyakit berjangkit melalui perkongsian jarum.
- Membolehkan klien terapi gantian menjalani kehidupan lebih berkualiti seperti boleh bekerja dan meluangkan masa bersama keuarga.
Rawatan gantian methadone merupakan rawatan jangka masa panjang dan tiada had masa tertentu.
Kesan sampingan methadone
Apabila methadone digunakan dengan betul, ianya merupakan dadah yang selamat. Apabila disalahgunakan ia boleh menghasilkan kesan sampingan seperti mengantuk, letih lesu, loya, muntah, sukar membuang air kecil, perubahan emosi, gangguan corak tidur dan gangguan fungsi serta kurang keinginan dalam hubungan seksual.
Kesan sampingan yang serius termasuk serangan sawan. Malah dalam kes pengambilan methadone secara berlebihan atau overdos ia boleh mengakibatkan kematian.
Rawatan menggunakan methadone
Methadone boleh diberikan sebagai rawatan untuk pesakit luar di klinik dan hospital yang telah dipilih oleh Kementerian Kesihatan Malaysia. Methadone perlu diambil setiap hari dan pemberian methadone dipantau oleh pegawai farmasi dengan rapi di klinik dan hospital. Setiap penerima terapi gantian methadone wajib memenuhi syarat yang telah ditetapkan oleh KKM dan mematuhi kaedah rawatan seperti yang ditetapkan.
Penerima rawatan methadone wajib memaklumkan maklumat terapi methadone apabila berjumpa dengan mana-mana doktor bagi mengelakkan kesan interaksi yang serius dengan ubat-ubat lain. Terapi gantian methadone akan menjadi lebih berkesan apabila rawatan digabungkan dengan kaedah menangani masalah perubatan, psikiatri dan sosial yang lain. Kaunseling juga memberi kesan positif di dalam terapi gantian methadone.
Rawatan pemulihan penagihan
Selain pemberian methadone, penagih opiat juga perlu mengikuti program lain yang disediakan bagi membantu keluar daripada penagihan.
Antara program lain yang dijalankan termasuklah:
- Terapi kognitif.
- Terapi tingkah-laku.
- Latihan asertif.
- Sokongan sosial.
- Pembinaan kesihatan rohani yang mantap.
Maklumat lanjut berkenaan program terapi gantian methadone boleh didapati dari garispanduan KKM berikut:
