Ubi kayu, juga dikenali sebagai tapioka atau cassava dalam bahasa Inggeris, mempunyai sejarah yang panjang di Tanah Melayu. Ia merupakan salah satu makanan asas bagi masyarakat di negara ini terutamanya di kawasan luar bandar.
Sebelum kedatangan penjajah, ubi kayu telah menjadi salah satu makanan utama bagi masyarakat tempatan di Malaysia sebagai sumber karbohidrat yang penting. Penanaman ubi kayu sering kali dilakukan secara tradisional oleh masyarakat tempatan.
Selepas kedatangan penjajah, terutamanya penjajah Portugis, Belanda, dan British, ubi kayu menjadi lebih meluas ditanam dan dimakan terutamanya ketika waktu perang dan darurat akibat sumber makanan lain yang sukar untuk didapati. Ini kerana ubi kayu merupakan tanaman yang tahan musim kering dan mudah dijaga di mana ia mampu tumbuh di pelbagai jenis tanah.
Artikel ini akan mengupas secara mendalam tentang manfaat kesihatan ubi kayu serta cara penggunaannya dalam makanan harian.
Profil Pemakanan Ubi Kayu
Ubi kayu mengandungi kandungan karbohidrat yang tinggi, menjadikannya sumber tenaga yang sangat baik. Satu hidangan ubi kayu menyediakan sebahagian besar daripada keperluan karbohidrat harian anda, menjadikannya makanan ruji yang berharga di kawasan di mana bekalan makanan adalah terhad.
Selain itu, ubi kayu mengandungi jumlah protein yang sederhana dan jumlah lemak yang rendah. Mikronutrien juga banyak terdapat di dalam ubi kayu. Ia kaya dengan vitamin seperti vitamin C, vitamin B6, dan folat di mana ia memainkan peranan penting dalam fungsi imun, metabolisme tenaga, dan pembahagian sel.
Tambahan pula, terdapat juga mineral seperti kalium, magnesium, dan mangan, yang penting untuk mengekalkan fungsi saraf, kesihatan otot, dan kekuatan tulang yang betul. Ubi kayu juga mengandungi serat pemakanan, yang menggalakkan kesihatan pencernaan dan membantu mengawal paras gula dalam darah.
Manfaat Kesihatan Ubi Kayu
Sumber Karbohidrat Yang Berkualiti Tinggi
Ubi kayu mengandungi karbohidrat kompleks yang memberikan tenaga yang berpanjangan kepada tubuh. Berbanding dengan karbohidrat ringkas, seperti gula, karbohidrat di dalam ubi kayu dicernakan secara perlahan, membantu mengawal tahap gula dalam darah dan memberikan rasa kenyang yang lebih lama.
Membantu Penghadaman Yang Sihat
Ubi kayu mengandungi serat diet yang membantu dalam penghadaman yang sihat. Serat diet membantu mempromosikan pergerakan usus yang teratur, mencegah sembelit, dan menyokong kesihatan usus secara keseluruhan.
Menyokong Kesihatan Jantung
Kandungan kalium dalam ubi kayu membantu mengawal tekanan darah dan mengurangkan risiko penyakit kardiovaskular seperti penyakit jantung dan strok. Selain itu, ubi kayu juga mengandungi antioksidan seperti flavonoid dan beta-karoten yang membantu melindungi sel-sel jantung dari kerosakan radikal bebas.
Membantu Pengurangan Berat Badan
Walaupun mengandungi karbohidrat, ubi kayu adalah pilihan yang baik untuk mereka yang ingin mengurangkan berat badan. Ini kerana ubi kayu mempunyai indeks glisemik yang rendah, yang bermaksud ia tidak menyebabkan lonjakan gula darah yang mendadak.
Selain itu, ubi kayu juga memberikan rasa kenyang yang berpanjangan, membantu mengurangkan keinginan untuk makan secara berlebihan.
Meningkatkan Sistem Imun
Ubi kayu dipenuhi dengan vitamin C, antioksidan kuat yang membantu menguatkan sistem imun dan melindungi tubuh daripada jangkitan dan penyakit.
Membekalkan Antioksidan
Selain vitamin C, ubi kayu mengandungi antioksidan lain seperti flavonoid dan sebatian fenolik, yang membantu meneutralkan radikal bebas berbahaya dan mengurangkan risiko terhadap penyakit kronik.
Menyokong Kesihatan Tulang
Ubi kayu mengandungi sumber kalsium dan magnesium yang baik yang merupakan dua mineral penting untuk kesihatan tulang. Kalsium diperlukan untuk membina dan mengekalkan tulang yang kuat, manakala magnesium membantu dalam penyerapan kalsium dan kepadatan tulang.
Pengambilan ubi kayu secara tetap boleh membantu mencegah osteoporosis dan mengurangkan risiko patah tulang dan gangguan tulang.
Mengawal Paras Gula Darah
Walaupun mengandungi karbohidrat yang tinggi, ubi kayu mempunyai indeks glisemik (GI) yang agak rendah, bermakna ia tidak akan menyebabkan lonjakan kadar gula dalam darah.
Kandungan serat dalam ubi kayu melambatkan penyerapan glukosa dalam aliran darah, membantu mencegah turun naik mendadak dalam gula darah dan mengurangkan risiko rintangan insulin dan diabetes jenis 2.
Meningkatkan Kesihatan Kulit
Vitamin C dan antioksidan yang terdapat dalam ubi kayu memainkan peranan penting dalam mengekalkan kulit yang sihat. Vitamin C menyokong pengeluaran kolagen, yang membantu mengekalkan kulit yang tegang dan awet muda, manakala antioksidan melindungi kulit daripada kerosakan yang disebabkan oleh radikal bebas dan tekanan alam sekitar.
Pengambilan ubi kayu secara tetap boleh menggalakkan kulit yang lebih bersih, cerah dan mengurangkan tanda-tanda penuaan.
Meningkatkan Fungsi Kognitif
Ubi kayu mengandungi vitamin B6, yang terlibat dalam sintesis neurotransmitter seperti serotonin, dopamin, dan asid gamma-aminobutyric (GABA). Neurotransmiter ini memainkan peranan penting dalam mengawal mood, ingatan, dan fungsi kognitif.
Dengan menyediakan tahap vitamin B6 yang mencukupi, ubi kayu menyokong kesihatan otak dan boleh membantu mencegah penurunan kognitif yang berkaitan dengan usia.
Penyembuhan Luka
Daun dan akar ubi kayu telah digunakan dalam perubatan tradisional untuk sifat penyembuhan lukanya. Kajian telah menunjukkan bahawa ekstrak daun ubi kayu mempunyai kesan antimikrob dan anti-radang, yang boleh membantu mencegah jangkitan dan menggalakkan penyembuhan luka dan kecederaan yang lebih cepat.
Cara Menggunakan Ubi Kayu Dalam Hidangan
1. Masakan Tradisional
Gulai Lemak Ubi Kayu: Campurkan ubi kayu yang telah dipotong-potong ke dalam kuah gulai lemak yang pekat dan biarkan mendidih sehingga ubi kayu menjadi empuk.
Ubi Kayu Rebus: Ubi kayu rebus adalah pilihan yang mudah dan sihat. Hidangkan dengan kelapa atau sambal ikan untuk rasa yang lebih menarik.
2. Hidangan Ringan
Keropok Ubi Kayu: Iris ubi kayu nipis dan digoreng sehingga rangup. Ia boleh dijadikan sebagai snek ringan.
Ubi Kayu Goreng: Potong ubi kayu menjadi kepingan-kepingan dan goreng hingga keemasan. Tambahkan garam atau rempah mengikut citarasa anda.
3. Penggunaan Dalam Kuih-muih
Kuih Bingka Ubi Kayu: Ia merupakan salah satu kuih yang paling mudah didapati untuk sarapan pagi. Anda boleh dapati pelbagai variasi resipinya dengan mudah melalui carian di laman carian.
Tepung Boko Ubi Kayu: Kuih yang popular di negeri pantai timur ini hanya memerlukan beberapa bahan iaitu ubi kayu, gula merah, air, santan pekat, tepung beras dan garam. Anda boleh dapati pelbagai variasi resipinya dengan mudah melalui carian di laman carian.
Langkah Berjaga-Jaga Dan Pertimbangan
Walaupun ubi kayu menawarkan banyak manfaat kesihatan, adalah penting untuk mengetahui langkah berjaga-jaga dan sebarang potensi komplikasi:
1. Kandungan Sianida: Ubi kayu mengandungi sebatian semulajadi yang dipanggil sebagai glikosida sianogenik, yang boleh membebaskan sianida apabila dimakan dalam kuantiti yang banyak atau tidak diproses dengan betul. Untuk mengurangkan risiko ini, ubi kayu perlulah dikupas kulitnya, dipotong, dan dimasak dengan sepenuhnya sebelum dimakan.
2. Kesederhanaan Dalam Pengambilan: Seperti mana-mana makanan, ubi kayu harus dimakan secara bersederhana sebagai sebahagian daripada diet seimbang. Pengambilan ubi kayu secara berlebihan boleh menyebabkan kesan yang tidak diingini seperti kembung perut atau ketidakselesaan penghadaman.
3. Alahan Dan Sensitiviti: Individu yang mempunyai alahan terhadap lateks atau sensitiviti terhadap makanan tertentu berpotensi mengalami reaksi buruk terhadap ubi kayu. Adalah penting untuk berunding dengan pakar penjagaan kesihatan jika anda mempunyai sebarang kebimbangan untuk memasukkan ubi kayu dalam diet harian anda.
Kesimpulan
Ubi kayu bukan sekadar makanan lazim dalam masyarakat di Malaysia; ia juga merupakan superfood tempatan yang kaya dengan manfaat kesihatan. Dengan mengenali manfaat kesihatan ubi kayu dan pelbagai cara penggunaannya, kita dapat meningkatkan variasi dalam diet harian dan pada masa yang sama meningkatkan kesihatan secara keseluruhannya.
Oleh itu, marilah kita menerapkan ubi kayu dalam diet kita untuk menikmati segala manfaatnya yang luar biasa dan pada masa yang sama menjimatkan wang kerana tumbuhan ini boleh ditanam di mana-mana sahaja.
